బారా బలావతి [ samkramthi ]

"బారాహ్/ బారా" ఈ మాట తరచూ చెవుల బడుతూనే ఉంటుంది, 
        Barag -  అర్ధం - పన్నెండు/ పండ్రెండు/ XII    
@] శాంతారామ్(SAmta Ram) దర్శకత్వంలోని సుప్రసిద్ధమైన హిందీ చిత్రం 
"దో ఆంఖే బారా హాథ్".  बारह:- दो आँखें बारह हाथ;
@] 2009 లో రాజామీనన్ రాసిన డ్రామా ఆధారంగా  
"బారాహ్ అణా" (baraah anaa)హిందీ సినిమా వచ్చింది.  
(12 Barah in Hindustani aanas (or annas), ; 2009 by Raja Menon )

గులేబకావళి కథ, ఆలీబాబా నలభై దొంగలు వగైరా సినిమాలలో 
కొన్ని పాటలు, తెలుగులో మిళాయించిన పార్శీ పదాలు వినిపించినవి.
@] ఆలీబాబా నలభై దొంగలు - 
  "లేలో దిల్ బహార్ అత్తర్! దునియా మస్తానా అత్తర్!  
         ఒక్కసారి రాసి చూస్తే 
           ఘుమ్ ఘుమ్ ఘుమ్ ; ఘుమ్ ఘుమా!............  ;  
ఎక్కువగా అత్తరు సాయిబు సంబంధిత గీతాలు ఇవి. 
@] గులేబకావళి కథ (1962 విడుదల); 
           "సలామ లేకుం సాహెబ్బు గారూ! 
                     బలే షోకుగా వచ్చారు ...... "
@)  ఏక్ బుడ్డి ఆఠణా దో బుడ్డి బారణా పధ్యమేదిలేదండి - 
"భాగ్యరేఖ" (1957) మూవీలోని పాట ఇది, 
గానం చేసిన యుగళం - మాధవపెద్ది, స్వర్ణలత - రచన: కొసరాజు 

బారా బలావతి :- తెలుగు నుడిలో వచ్చిన నానుడి ఇది.
హిందీ, ఉర్దూ పదాలు ముచ్చటగా తెలుగులోకి చేరినవి. 
అష్టాచమ్మా, పాంచ్ పటాకా, 
పండుగల పుణ్యమా - అని - ధన్ తేరస్, రాఖీ మున్నగునవి.  

********************************,


దేశీ భాషలలో చోటు చేసుకున్న అందమైన మాట "బారా బలావతి ". 
19 వ శతాబ్దం దాకా ఈ పదం, నానుడి వలె - సంఘంలో వాడుకలో ఉన్నది. 
బారా బలావతి - అంటే ఏమిటి?
మన గ్రామాలలో గత రెండు దశాబ్దాల క్రితం వరకు - 
గ్రామ పంచాయతీ ల నిర్వహణలో స్వయం పరిపాలనతో, సమృద్ధంగా ఉండేవి. 
చిన్న పరిధికి అవసరమైన సిబ్బంది ఉండే వాళ్ళు. 
అందు నిమిత్తం, ఏర్పడిన సిబ్బంది, పల్లెటూళ్ళలోని ప్రజల సేవకు వినియోగపడేవి. 
పరిమిత అవసరములను తీరేవి. 
ఈ సందర్భంగా ఏర్పడిన సేవక, పాలన, కేటగిరీ - 
ఇంచుమించు 12 మంది ఉండే వాళ్ళు. 
బారా + బల = బారా బలావతి -
బారా = 12 ; పన్నెండు మంది బలగం ఉన్న 
చిన్న స్వయ సమృద్ధి కలిగిన పల్లెలు - అన్న మాట.  అవేమిటో చూద్దాము.

1. కరణం 2. (మునసబు); 
3. రెడ్డి :- చిన్న తాగాయిదాలను, తీర్పులు చేసే వాడు; 
4. కట్టుబడి; 5. శెట్టి/ సరాఫు; 5. కంసాలి; 
6. వడ్రంగి; 7. కుమ్మరి; 8. చాకలి; 9. మంగలి; 
10. తోటీ = చిమ్మి, శుభ్రం చేసే వాడు; 
11. కట్టుబడి = మునసబుకు సహాయకుడు. 
12. తలారి = గ్రామ భటుడు;
ఈ విధంగా పండ్రెండు మంది స్టాఫ్ కలిగి ఉండిన కూటమి పల్లెటూరు.
"బారా బలావతి " లోకోక్తి విశేషాలు ఇవి. 

********************************,

@) 12 గుణింతాలు హిందీలిపిలో ఉన్నవి (बारहखड़ी).
@) 12 ఇంచెస్ చేయి యొక్క సాధారణ కొలత - అని భావిస్తారు.
@) 'బారు చెయ్యి ' = దానగుణం కలిగిన మనిషి;
@) "చారణా పనికి బారణా ఖర్చు";
@) 'పావలా ప్రజలకు అందితే బారణా నాయకుల జేబుల్లోకి వెళ్లిందని చెప్పుట ;  '
@)    అణా = 6 పైసలు; 
@) చార్ అణాలు - పావలా, 25పైసలు; బారణా = 75 నయాపైసలు, 
@) 16 అణాలు - 96 దమ్మిడీలు - రూపాయి సమానం గా వ్యవాహారంలో ఉండేవి.
@) బారెడు దూరం = 12 క్రోసులు దూరం, = ఎక్కువ దూరం;  
@) మూరలు,  కొలుచుట ; 

********, 
బారెడు జుట్టు (12"); కాళ్ళు బారచాచుకుని కూర్చుము, 
తలుపులు  బార్లా తెరుచుకుని కూర్చుని; 
బారులు (క్యూ ) తీరిన ' 
ఇట్లాంటి మాటలు నిత్య వ్యవహారంలో ఉన్నవి.

================================,

बारह:- दो आँखें बारह हाथ ;
12 #Barah in Hindustani aanas (or annas), ; 2009 by Raja Menon ;# 
/ ii maaTa tarachuu chewula baDutUnE umTumdi, ardham pannemDu.
pamDremDu = # XII # 
[SAmtaa raamm darSakatwamlOni prsiddhamaina himdii chitram "dO 
aamkhE bArA haath". 2009 lO raajaamiinan raasina DrAmaa 
aadhaaramgaa  
"baaraah aNA" (#baraah anaa#)
himdii sinimaa wachchimdi. ]
గులేబకావళి కథ (1962 wiDudala); 
"salAma lEkum saahebbu gaaruu! 
balE shOkugaa wachchaaru ...... "

] ఆలీబాబా నలభై దొంగలు 
baaraa balaawati :- telugu naanuDilO wachchina naanuDi idi.
himdii, urduu padaalu muchchaTagaa telugulOki chErinawi. 
ashTAchammaa, paamch paTAkaa, 
pamDugala puNyamaa - ani - dhan tEras, raaKI munnagunawi. 
gulEbakaawaLi katha, aaliibaabaa nalabhai domgalu wagairaa 
sinimaalalO konni paaTalu, telugulO miLAyimchina paarSI padaalu 
winipimchinawi.
"lElO dil bahaar attar! duniyA mastaanaa attar!  
okkasaari raasi chuustE Gum Gum Gum Gum GumA!............  ; 
ekkuwagaa attaru saayibu sambamdhita giitaalu iwi. 
dESI bhaashalalO chOTu chEsukunna amdamaina maaTa 
"బారా బలావతి ". 

19 wa Sataabdam daakaa ii padam, naanuDi wale - samghamlO 
         waaDukalO unnadi. బారా బలావతి - amTE EmiTi?
mana graamaalalO gata remDu daSAbdaala kritam waraku - graama 
pamchaayatii la nirwahaNalO swayam paripaalanatO, samRddhamgaa 
umDEwi. 
chinna paridhiki awasaramaina sibbamdi umDE wALLu. amdu nimittam, 
ErpaDina sibbamdi, palleTULLalOni prajala sEwaku winiyOgapaDEwi. 
parimita awasaramulanu tiirEwi. ii samdarbhamgaa ErpaDina sEwaka, 
paalana, kETagirii - imchumimchu 
12 mamdi umDE wALLu. ka
baaraa + bala = baaraa balaawati -
baaraa = 12 ; pannemDu mamdi balagam unna -
chinna swayam samRddhi 
kaligina pallelu - anna maaTa.  awEmiTO chuuddaamu.
1. karaNam 2. (munasabu); 
3. reDDi :- chinna taagaayidaalanu, tiirpulu chEsE waaDu; 
4. kaTTubaDi; 5. SeTTi/ saraaphu; 
5. kamsaali;  6. waDramgi; 
7. kummari; 8. chaakali; 9. mamgali; 
10. tOTii = chimmi, Subhram chEsE waaDu; 
11. kaTTubaDi = munasabuku sahaayakuDu. \
12. talaari = graama bhaTuDu;

ii widhamgaa pamDremDu mamdi sTAph kaligi umDina kuuTami 
palleTUru."baaraa balaawati " lOkOkti wiSEshaalu iwi.  


********************************,
Pageview chart 34345 pageviews - 825 posts, last published on Nov 30, 2015
Create new postGo to post listView blog
కోణమానిని తెలుగు ప్రపంచం
Pageview chart 63800 pageviews - 1035 posts, last published on Nov 30, 2015 - 7 followers
Create new postGo to post listView blog
తెలుగురత్నమాలిక
Pageview chart 5100 pageviews - 147 posts, last published on Nov 11, 2015 
&
కోణమానిని తెలుగు ప్రపంచం : ; 58420 
Pageview chart 56585 pageviews - 1012 posts, last published on Feb 19, 2015 - 6 followers 
అఖిలవనిత
Pageview chart 30248 pageviews - 776 posts, last published on Feb 19, 2015 
Posted by Anil Piduri at 2/20/2015 10:44:00 [AM]    
Labels: చిత్ర లేఖనము, తెలుసా ?, ప్రాచీన రత్న మాల, వ్యాసములు
0 comments:

**********************************************************,